Bu makalede agnostik/ateist Yeni Ahit bilgini Dr. Bart D. Ehrman'ın Yuhanna'nın Mesih profili hakkında söylediklerini aktaracağım.
Bart Ehrman Mesih'in tanrısallığı üzerine yazdığı kitapta şu görüşü dile getirir:
Yuhanna'da İsa'nın ilahi gücüne ve otoritesine basitçe göndermeler yoktur. İsa'yı Tanrı ile eşitleyen ve dünyaya gelen önceden var olan ilahi bir varlık olduğunu söyleyen açık ifadeler vardır.
Yuhanna için İsa, Tanrı ile eşitti ve hatta enkarnasyon öncesi durumunda onun adını ve ihtişamını paylaşıyordu. Daha eski terminolojiyi kullanmak gerekirse, bu son derece yüksek bir Kristolojiydi.
Ehrman, How Jesus Became God: The Exaltation of a Jewish Preacher from Galilee [HarperOne, 2014], 7. Jesus as God on Earth: Early Incarnation Christologies, s. 270;
Yuhanna'nın en çarpıcı özelliklerinden biri, İsa hakkında yaptığı yüce iddialardır. İsa kesinlikle Tanrı'dır ve aslında Baba Tanrı ile eşittir; dünyaya gelmeden önce, dünyadayken ve dünyayı terk ettikten sonra.
Yuhanna'da bulunan aşağıdaki pasajları inceleyelim:
Başlangıçta Söz vardı. Söz Tanrı'yla birlikteydi ve Söz Tanrı'ydı.
Söz, insan olup aramızda yaşadı. O'nun yüceliğini –Baba'dan gelen, lütuf ve gerçekle dolu biricik Oğul'un yüceliğini– gördük.
YUHANNA 1:1, 14
Ama İsa onlara şu karşılığı verdi: “Babam hâlâ çalışmaktadır, ben de çalışıyorum.” İşte bu nedenle Yahudi yetkililer O'nu öldürmek için daha çok gayret ettiler. Çünkü yalnız Şabat Günü düzenini bozmakla kalmamış, Tanrı'nın kendi Babası olduğunu söyleyerek kendisini Tanrı'ya eşit kılmıştı.
YUHANNA 5:17-18
İsa, “Size doğrusunu söyleyeyim, İbrahim doğmadan önce ben varım” dedi.
YUHANNA 8:58
Filipus, “Ya Rab, bize Baba'yı göster, bu bize yeter” dedi. İsa, “Filipus” dedi, “Bunca zamandır sizinle birlikteyim. Beni daha tanımadın mı? Beni görmüş olan, Baba'yı görmüştür. Sen nasıl, ‘Bize Baba'yı göster’ diyorsun?
YUHANNA 14:8-9
Yapmam için bana verdiğin işi tamamlamakla seni yeryüzünde yücelttim. Baba, dünya var olmadan önce ben senin yanındayken sahip olduğum yücelikle şimdi beni yanında yücelt.
YUHANNA 17:4-5
Tomas O'nu, “Rabbim ve Tanrım!” diye yanıtladı.
YUHANNA 20:28
Açık olmam gerekiyor: İsa Yuhanna'da Baba Tanrı değildir. 17. bölümün tamamını Babası'na dua ederek geçirir ve daha önce de belirttiğim gibi, kendisiyle konuşmaz. Ancak Tanrı Baba'nınkine eşit bir yücelik verilmiştir. Ve dünyaya gelmeden önce bu yüceliğe sahipti. Bu dünyayı terk ettiğinde, daha önce sahip olduğu yüceliğe geri döner.
Gördüğümüz gibi, Yuhanna'nın Önsözü İsa'nın hem Tanrı ile birlikte olan hem de kendisi Tanrı olan Tanrı'nın önceden var olan Sözü'nün enkarnasyonu olduğunu vurgulamıştır. Bu enkarnasyon Kristolojisi, Yeni Ahit'te bulunan Mesih'in 'en yüksek' görüşlerinden biridir. (Aynı eser, s. 297-298)
Ehrman ayrıca İsa'nın "Ben'im" ifadesini kullanması hakkında da şu yorumu yapar:
Tevrat'ta Musa, Çıkış 3'te yanan çalıda Tanrı ile karşılaştığında, Tanrı'ya isminin ne olduğunu sorar. Tanrı ona isminin 'Ben Ben'im' olduğunu söyler. Yuhanna'da(8:58) İsa bu ismi kendi üzerine almış gibi görünür. Burada, dirilişinden sonra yüceltilmesinde 'her isimden üstün olan ismi' almaz, tıpkı Filipililer şiirinde (Filipililer 2:9) olduğu gibi. O, yeryüzündeyken zaten 'isme' sahiptir. Yuhanna İncili boyunca, inanmayan Yahudiler, İsa'nın bu tür iddialarda bulunduğunda kendisi hakkında ne söylediğini gayet iyi anlarlar. Küfür ettiği, aslında Tanrı olduğunu iddia ettiği için onu idam etmek için düzenli olarak taş alırlar. (Ehrman, s. 278-279)
Yuhanna İncili'nde işler oldukça farklıdır. Markos'ta İsa esas olarak Tanrı ve gelecek krallık hakkında öğretir, idam edilmek üzere Kudüs'e gitmesi gerektiğini söylemek dışında kendisinden neredeyse hiç doğrudan bahsetmez; oysa Yuhanna'da İsa'nın bahsettiği neredeyse tek şey budur: kim olduğu, nereden geldiği, nereye gittiği ve sonsuz yaşamı sağlayabilecek olanın kendisi olduğu.
İsa, Yuhanna'da Tanrı'nın gelecekteki krallığı hakkında vaaz vermez. Vurgu, 'Ben' ifadelerinde görüldüğü gibi, kendi kimliği üzerindedir. O, hayat veren besin getirebilen kişidir ('Ben yaşam ekmeğiyim' 6:35); aydınlanma getiren kişidir ('Ben dünyanın ışığıyım' 9:5); Tanrı'ya giden tek yoldur ('Yol, gerçek ve yaşam Ben'im' 14:6). İsa'ya inanmak, sonsuz kurtuluşa ulaşmanın yoludur: 'Ona iman eden herkes sonsuz yaşama sahip olabilir' (3:36). Aslında Tanrı ile eşittir: 'Ben ve Baba biriz' (10:30). Yahudi dinleyicileri, onun ne söylediğini çok iyi biliyor gibi görünüyorlar: Hemen küfür ettiği için onu idam etmek üzere taş alıyorlar.
Yuhanna, İsa'nın annesinin bir bakire olduğuna dair hiçbir gönderme yapmaz; bunun yerine, dünyaya gelişini önceden var olan ilahi bir varlığın enkarnasyonu olarak açıklar. Yuhanna İncili'nin önsözü (1:1-18), tüm İncil'in en yüce ve güçlü pasajlarından biridir.
(Bart Ehrman, Jesus, Interrupted: Revealing the Hidden Contradictions in the Bible (and Why We Don’t Know About Them) [HarperOne, a division of HarperCollins Publishers, 2009], Three. A Mass of Variant Views, pp. 75-76-79-80.)
Yorumlar
Yorum Gönder